Inozytol to związek, który w ostatnim czasie staje się coraz popularniejszy za sprawą swoich szerokich właściwości. Substancja ta jednak nadal jest poddawana testom i badaniom, by dokładnie określić jak może wpływać na organizm człowieka. Wiele mówi się przede wszystkim o tym, jaki jest wpływ inozytolu na układ nerwowy i hormonalny, m.in. czy inozytol reguluje hormony. Czy rzeczywiście istnieje zależność między tym związkiem a działaniem organizmu? Sprawdź, jakie są efekty stosowania inozytolu i na co pomaga oraz jak go przyjmować.
Inozytol: co to?
Inozytol po raz pierwszy wyizolowano z komórek mięśniowych w 1980 roku. Jest on obecny w ludzkim organizmie w większości tkanek (1). Inozytol to izomer glukozy, który nazywa się także alkoholem cukrowym bądź witaminą B8. Określenie inozytolu jako witaminy nie jest jednak do końca precyzyjne przez wzgląd na to, że związek ten występuje w organizmie w mózgu, w wątrobie i w nerkach, a także we krwi. Przyjmowany wraz z pożywieniem lub w formie suplementu jest wchłaniany w jelitach, a następnie trafia do mózgu, komórek mięśniowych serca i mięśni szkieletowych. Inozytol występuje w dziewięciu postaciach izometrycznych, wśród nich wyróżnia się przede wszystkim mio-inozytol (czynny biologicznie izomer inozytolu) (2).
Na co pomaga inozytol?
Inozytol to związek, który może wspierać wiele funkcji organizmu. Wytwarzany przez organizm może realizować funkcje budulcowe jeśli chodzi o fosfolipidy błony komórkowej. Myo-inozytol (mio-inozytol) to jedna z czynnych form inzoytolu, która wystepuje głównie w ośrodkowym układzie nerwowym i może służyć do syntezy diacyloglicerolu - wtórnego przekaźnika. W ten sposób może pośrednio wpływać na sygnalizację międzykomórkową (3).
Czy inozytol wpływa na hormony? Jakie hormony reguluje mio-inozytol?
Wiele wskazuje na to, że mio-inozytol może mieć wpływ na działanie hormonów w organizmie. Jest on ważnym prekursorem w syntezie drugorzędnych przekaźników hormonalnych. Może on zatem pośrednio wpływać na takie przekaźniki hormonalne, jak gonadoliberyna, TSH i insulina (2).
Inozytol a insulinooporowość
Jedno z badań wykazało, że inozytol może odgrywać role w szlakach sygnałowych insuliny. Jego działanie jako związku uwrażliwiającego na działanie insuliny miałoby polegać na zwiększaniu ilości fosfoglikanów w komórkach, co nasila przekaźnictwo wewnątrzkomórkowe. To z kolei w efekcie uwrażliwia tkanki na działanie insuliny, zmniejszając poziom glikemii (1).
Inozytol a tarczyca
Mio inozytol jest przekaźnikiem, który prowadzi do wytwarzania substancji potrzebnej do syntezy hormonów tarczycy. Dlatego też niedostateczne zasoby mio-inozytolu mogą wpływać na zależny od poziomu inozytolu szlak sygnałowy TSH, co w efekcie może doprowadzić do niedoczynności tarczycy (1).
Inozytol a PCOS (zespół policystycznych jajników): inozytol a zdrowe funkcjonowanie jajników
Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedna z najczęstszych przyczyn zaburzeń miesiączkowania. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne potwierdza korzyści ze stosowania preparatów pochodnych inozytolu i pacjentek z PCOS. Mio-inozytol bierze udział w przekaźnictwie FSH (hormonu folikulotropowego), z czego wynika, że może korzystnie wpływać na cykl menstruacyjny. Wiele badań wskazuje, że suplementacja inozytolem może poprawiać wskaźnik owulacji i regulować częstotliwość cykli menstruacyjnych (1).
Czy inozytol wpływa na poziom cholesterolu? Czy inozytol obniża ciśnienie?
W jednym z badań, w którym brały udział kobiety po menopauzie z zespołem metabolicznym, suplementacja inozytolem poskutkowała zmniejszeniem stężenia całkowitego cholesterolu i poziomu trójglicerydów, a także zwiększeniem poziomu cholesterolu HDL, obniżeniem ciśnienia skurczowego i rozkurczowego oraz poprawą insulinooporności (3). Nie ma jednak dostatecznych danych, by jednoznacznie wskazać, że suplementacja mio-inozytolem istotnie wpływa na cholesterol i ciśnienie. Niezbędne jest przeprowadzenie większej ilości badań w tym zakresie.
Czy inozytol odchudza? Inozytol a odchudzanie
Niektóre badania wskazują, że suplementacja inozytolem może mieć pozytywny wpływ na redukcję BMI. Jako, że mio-inozytol jest ważnym prekursorem dla prawidłowego działania wielu hormonów w organizmie, może on także odgrywać istotną rolę gdy chodzi o redukcję masy ciała. Jednak wpływ suplementacji inozytolem na BMI nie został w pełni poznany i niezbędne są dalsze badania w tym zakresie (4).
Inozytol a zdrowie psychiczne
Inozytol może wspierać utrzymanie równowagi istotnych związków w mózgu, które mogą wpływać na samopoczucie, np. serotoniny i dopaminy. Wstępne badania dowiodły, że wśród osób cierpiących na depresję, stany lękowe i zaburzenia kompulsywne występuje niższy niż typowy poziom inozytolu w mózgu. By potwierdzić wpływ inozytolu na zdrowie psychiczne niezbędne jest przeprowadzenie większej ilości badań, jednak dotychczasowe testy wykazują, że inozytol wykazuje potencjał jako związek wspierający utrzymanie równowagi psychicznej (5).
Jakie są objawy niedoboru inozytolu?
Niedobór inozytolu może być związany ze zmniejszonym jego przyjmowaniem wraz z dietą, zwiększonego katabolizmu i wydalania tego tego związku, zmniejszonej biosyntezy przez organizm. Do niedoboru tego składnika mogą doprowadzić także zaburzenia wchłaniania inozytolu (6). Niedobór inozytolu przyczynia się do insulinooporności u kobiet z PCOS (1), może także pośrednio wpływać na przekaźniki hormonalne. Kto powinien brać inozytol? Przede wszystkim inozytol mogą przyjmować osoby z niedoborem tego składnika, cierpiące na PCOS, insunooporność i osoby z zespołem metabolicznym.
W czym jest najwięcej inozytolu? Inozytol w produktach spożywczych
Dieta bogata w inozytol to najlepszy sposób na dostarczenie sobie tego składnika. Źródła inozytolu to przede wszystkim pełne ziarna, nasiona i owoce, w szczególności są to owoce cytrusowe, produkty pełnoziarniste, orzechy, kiełki pszenicy, rośliny strączkowe i drożdże (2). Wśród warzyw wskazuje się, że najwięcej inozytolu ma w sobie fasola, z kolei warzywa liściaste cechuje najniższa wśród warzyw zawartość inozytolu. Świeże warzywa zawierają więcej inozytolu niż mrożone lub konserwowe. Stosunkowo niewiele inozytolu znajduje się w mięsie i produktach dostarczających organizmowi tłuszczy (z wyjątkiem orzechów). Występowanie inozytolu w fasoli, zbożach i orzechach sprawia, że możliwe jest dostarczenie organizmowi sporych ilości tego składnika z diety (7).
Który inozytol jest najlepszy? Jaki inozytol wybrać?
Na rynku znajdziesz wiele suplementów z inozytolem lub mio-inozytolem. Mogą one mieć formę kapsułek lub suplementów w proszku, a także może je cechować różna zawartość substancji aktywnej oraz dodatek np. choliny. Na jakie propozycje warto zwrócić uwagę?
- Osavi - Inozytol w proszku (1000mg)
- Jarrow Formulas - Inozytol w kapsułkach (750mg)
- Zein Pharma - Inozytol w kapsułkach (500mg)
- Swanson - Inozytol w proszku
- Zein Pharma - Inozytol i Cholina w kapsułkach (450/450mg)
- NOW Foods - Inozytol i Cholina w kapsułkach (500mg)
Po jakim czasie brania inozytolu widać efekty?
Kwestia przyjmowania suplementów diety i czasu, kiedy będzie widać efekty działania inozytolu to indywidualna kwestia, zależna od Twojej kondycji zdrowia, ilości inozytolu który jest przyjmowany czy zawartości inozytolu w wybranym suplemencie diety. W celu dobrania odpowiedniej dziennej porcji warto kierować się instrukcjami na opakowaniu lub skonsultować się ze specjalistą.
Jakie są skutki uboczne stosowania inozytolu?
Inozytol jako suplement jest dobrze tolerowany przez większość przyjmujących go osób. W przypadku nadmiaru inozytolu mogą jednak wystąpić skutki uboczne, takie jak zaburzenia żołądkowo-jelitowe (tj. biegunka i nudności), bóle głowy, bezsenność i zmęczenie (3). Dlatego też stosowanie suplementów diety wedle instrukcji jest bardzo ważne.
Z czym nie brać inozytolu?
Inozytol może powodować zmniejszenie stężenia glukozy we krwi, dlatego nie zaleca się przyjmowania inozytolu wraz z lekami przeciwcukrzycowymi, ponieważ może to nasilać ich działanie i zwiększać ryzyko hipoglikemii. Dodatkowo jedna z form inozytolu, heksafosforan (kwas fitynowy) może zmniejszać wchłanianie wapnia, cynku i żelaza (3).
Wpływ inozytolu na organizm: podsumowanie
Działanie inozytolu jest niezwykle szerokie. Inozytol korzystnie wpływa na wiele funkcji organizmu - głównie pośrednio uczestnicząc w sygnalizacji międzykomórkowej i doprowadzając do produkcji wielu istotnych przekaźników. Najważniejsze źródła inozytolu to fasola, zboża i orzechy: odpowiednia dieta bogata w inozytol może wspierać utrzymanie prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dodatkiem do diety mogą być suplementy. Suplementacja inozytolu pomaga utrzymać jego odpowiednie stężenie w organizmie w długiej perspektywie czasowej. Sprawdź, jakie produkty znajdziesz na GoHerbs i wybierz odpowiednie propozycje dla siebie.
Źródła:
1. Swora A., Borowik J., Brodowski W., Sygacz O., Pawłowski P., Żelazny P., Filipczak J., Dankiewicz S., Bróż S., Basta-Arciszewska K., Inositiol supplementation - known andpossible applications, Journal of Education, Health and Sport. 2022;12(9): 545-550
2. Szkodziak P., Paszkowski T., Wplyw leczenia mio-inozytolem na insulinooporność u pacjentek z zespołem policystycznych jajników w obserwacji 3-miesięcznej, Trends in dietetics. Najnowsze doniesienia, trendy i kontrowersje w dietetyce, Łódź 2016
3. Notatka z Wydawnictwa Farmaceutycznego, Inozytol - badania kliniczne, zastosowanie, preparaty, (https://opieka.farm/wp-content/uploads/2021/05/Goniec_Apteczny_nr_21_2021_54.pdf; 08.04.2025)
4. Zarezadeh M., Dehghani A., Faghfouri A., Radkhah N., Kermanshahi M., Kalajahi F., Honarvar N., Ghoreishi Z.l, Ostadrahimi A., Mamaghani M., Inositol supplementation and body mass index: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials, Obes Sci Pract. 2021, 8(3): 387-397
5. Meixner M., Inositol: benefits, Side Effects and Dosage, (https://www.healthline.com/nutrition/inositol; 08.04.2025)
6. Dinicola S., Minini M., Unfer V., Verna R., Cucina A., Bizzarri M., Nutritional and Acquired Deficiencies in Inositol Bioavailability. Correlations with Metabolic Disorders, Int J Mol Sci, 2017, 18(10)
7. Clements R., Darnell B., Myo-inositiol content of common foods: development of a high-myo-inositol diet, American Journal of Clinical Nutrition 1980: 1954-1967
