Wiesiołek to charakterystyczna roślina o żółtych, niewielkich kwiatach. Występuje ona powszechnie w Polsce i jest niezwykle popularnym remedium na różnego typu problemy skórne. Właściwości zdrowotne oleju wiesiołkowego są znane głównie w tradycji ludowej: sprawdź, jakie jest zastosowanie oleju wiesiołkowego i jak go stosować.
Na co jest dobry wiesiołek?
Właściwości zdrowotne oleju z wiesiołka są związane z tym, jakie składniki aktywne zawiera. Głównym elementem tej rośliny, który jest wykorzystywany do stworzenia oleju z wiesiołka są nasiona. Przede wszystkim zawierają one duże ilości wapnia, żelaza i cynku (1), ale także selen i magnez (2):
- wapń - przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi i utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego; pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni, i enzymów trawiennych, w utrzymaniu prawidłowego przekaźnictwa nerwowego; jest potrzebny do utrzymania zdrowych kości i zębów,
- żelazo - przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego i do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia; pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji poznawczych i prawidłowej produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny, pomaga w prawidłowym transporcie tlenu i funkcjonowaniu układu odpornościowego,
- selen - przyczynia się do prawidłowego przebiegu spermatogenezy; pomaga zachować zdrowe włosy i paznokcie oraz w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy i układu odpornościowego,
- magnez - przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia i do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego; pomaga w utrzymaniu równowagi elektrolitowej, zdrowych kości i zębów i w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni i układu nerwowego, pomaga w prawidłowej syntezie białka i w utrzymaniu prawidłowym funkcji psychologicznych,
- cynk - pomaga w utrzymaniu prawidłowej równowagi kwasowo-zasadowej i metabolizmu węglowodanów, pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji poznawczych i w prawidłowej syntezie DNA, a także w utrzymaniu prawidłowej płodności i prawidłowych funkcji rozrodczych; przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu makroskładników odżywczych, kwasów tłuszczowych i witaminy A; pomaga w prawidłowej syntezie białka, w utrzymaniu zdrowych kości oraz zachować zdrowe włosy, paznokcie i skórę, pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu testosteronu we krwi i widzenia, a także pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego (3).
Oprócz składników mineralnych, wiesiołek charakteryzuje się też wysoką zawartością aminokwasów: tryptofanu, cystyny i metioniny, a także garbników, flawonoidów, antocyjanów i witamin: C i E. Jednak jednym z najważniejszych składników oleju z wiesiołka pozostają NNKT - niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, których zawartość sięga 80%. Jest to stosunkowo dużo w porównaniu z olejem słonecznikowym (który zawiera 62% NNKT) czy rzepakowym (20% NNKT). Aktywność biologiczna oleju z nasion wiesiołka wynika głównie z zawartości dwóch NNKT(1):
- kwas linolowy (LA)
- kwas γ-linolenowy (GLA)(1).
Czy wiesiołek zawiera omega-3?
Olej z wiesiołka nie zawiera kwasów omega-3. Spożywanie oleju wiesiołkowego może jednak dostarczyć dużych ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych LA i GLA, które należą do omega-6. Są one bardzo dobrze przyswajane przez organizm. NNKT są konieczne, by organizm mógł się prawidłowo rozwijać: są składnikami tkanek, są potrzebne do transportu lipidów w ustroju i biorą udział w powstawaniu różnych związków aktywnych biologicznie w organizmie człowieka (1).
Co daje picie oleju z wiesiołka i jaką funkcję pełni olej z wiesiołka?
Składniki odżywcze oleju wiesiołkowego przekładają się na jego właściwości. Zarówno gdy chodzi o składniki mineralne, witaminy czy inne związki biologicznie aktywne. Przede wszystkim wskazuje się, że olej z wiesiołka może wspierać zdrowie skóry i zmniejszać dolegliwości skórne: łagodzić zmiany trądzikowe, egzemę i ogólnie wpłynąć na poprawę zdrowia skóry, zwiększając jej elastyczność, nawilżenie i jędrność. Może także wpłynąć na złagodzenie objawów PMS i bólów piersi, a także uderzeń gorąca w okresie menopauzy. Olej z wiesiołka może również pomóc w zmniejszeniu bólu nerwowego, wspierać zdrowie serca i złagodzić bóle kości (4). Spożywanie oleju wiesiołkowego może wspierać wiele funkcji organizmu - poniżej znajdziesz najczęściej zadawane pytania w kontekście działania oleju z wiesiołka.
Czy olej z wiesiołka jest przeciwzapalny?
Olej wiesiołkowy zawiera tłuszcze nienasycone (LA i GLA) które mogą wykazywać działanie przeciwzapalne (5). Stąd też wskazuje się, że wpływ oleju wiesiołkowego może wspierać utrzymanie zdrowej skóry: może zmniejszać objawy trądziku czy egzemy, czyli stanów znanych również jako zapalenie skóry (4).
Czy wiesiołek jest dobry na stawy?
Ból kości często towarzyszy reumatoidalnemu zapaleniu stawów - przewlekłej chorobie zapalnej. Według wyników jednego z badań kwas GLA może potencjalnie łagodzić bóle związane z tym schorzeniem. Warto jednak wspomnieć, że w tym zakresie nie wykonano wystarczającej ilości badań, by potwierdzić to działanie oleju wiesiołkowego jako fakt naukowy (4).
Czy wiesiołek reguluje hormony?
Niektóre dane wskazują, że olej wiesiołkowy może wpływać na poziom prolaktyny w organizmie kobiety, zmniejszając tym samym objawy PMS, ból piersi i uderzenia gorąca podczas menopauzy. W tym zakresie wykonano jednak zbyt mało badań: potrzebne są dalsze testy, by potwierdzić te sugestie (4).
Na co pomagają kapsułki z wiesiołka?
Wiesiołek w diecie najczęściej ma postać oleju z wiesiołka. Suplement diety z wiesiołkiem to przede wszystkim olej z wiesiołka w kapsułkach. Produkty tego typu zawierają bezpieczne porcje tego składnika i mogą być regularnie przyjmowane. Na GoHerbs znajdziesz suplementy zawierające tłoczony na zimno olej z nasion wiesiołka dwuletniego z witaminą A i E marki Osavi, ale także propozycje innych renomowanych marek:
- Jarrow Formulas - Olej z Nasion Wiesiołka w kapsułkach
- NOW Foods - Super Primrose w kapsułkach
- Swanson - Olej z Wiesiołka w kapsułkach
Kiedy zacząć stosować olej z wiesiołka?
Olej z wiesiołka możesz stosować w przypadku, gdy chcesz uzupełnić dietę o składniki mineralne i kwasy omega-6, które zawiera. Jeśli szukasz sposobu na walkę ze stanami zapalnymi w organizmie, być może olej z wiesiołka będzie odpowiednim wsparciem. Zastosowanie oleju wiesiołkowego może również dotyczyć utrzymania optymalnego zdrowia serca i obniżania bólu związanego z nerwami.
Czy olej z wiesiołka można pić codziennie?
Na ogół wskazuje się, że olej wiesiołkowy to bezpieczny produkt, który można przyjmować regularnie przez okres od trzech do nawet dwunastu miesięcy (6). Przyjmowanie suplementów diety z olejkiem z wiesiołka może wspierać utrzymanie optymalnej kondycji organizmu. Podczas stosowania ich warto stosować się do instrukcji umieszczonych na opakowaniu. Każdy suplement zawiera optymalną ilość oleju wiesiołkowego i może być bezpiecznie przyjmowany wedle opisanych przez producenta zasad. Często pojawia się także pytanie: po jakim czasie zaczyna działać olej z wiesiołka? Czas, jaki minie od rozpoczęcia suplementacji do zauważenia pierwszych efektów dla każdego może być inny, dlatego warto uważnie obserwować swoje ciało. Dobrym pomysłem będzie również skonsultowanie się ze specjalistą.
Olej z nasion wiesiołka: podsumowanie
Właściwości oleju wiesiołkowego wynikają z tego, jakie zawiera on substancje aktywne. Są to przede wszystkim witaminy C i E oraz składniki mineralne, takie jak cynk, żelazo i wapń, ale również kwasy z rodziny omega 6 - kwas linolowy (LA) i kwas gamma - linolenowy (GLA). Dzięki tym związkom olej z wiesiołka może być wsparciem w utrzymaniu optymalnej kondycji skóry, a także może on wpływać na inne funkcje organizmu. Sprawdź, jakie produkty przygotowaliśmy dla Ciebie na GoHerbs.
Źródła:
1. Szczęsna M., Ocena zdrowotna nasion z wiesiołka, Roczn. PZH, 1993, XLIV, nr 2-3: 139-146
2. Każmierska A., Gawor E., Wpływ oleju z wiesiołka na skórę, ze szczególnym uwzględnieniem działania kwasu gamma-linolenowego (GLA), Kosmetologia Estetyczna 205, 4, 4: 335-338
3. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci Tekst mający znaczenie dla EOG (Dz. U. : 136 z 25.05.2012 ze zm.)
4. McDermott A., Evening Primrose Oil: Benefits, Uses, Side Effects, (https://www.healthline.com/health/evening-primrose-oil; 07.02.2025)
5. Grosman S., Winiarz A., Wąsala K., Wokurka W., Turek M., Szlendak P., Toś K., Wojtala K., Węgrzyniak A, Drobek D., Supplementation of evening primrose oil (EPO) - benefits and limitations. Results of the latest studies, Journal of Education, Health and Sport 2023; 34(1): 84-93
6. WebMD, Evening Primrose Oil - Uses, Side Effects, and More, (https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-1006/evening-primrose-oil; 07.02.2025)
