Różeniec górski czyli Rhodiola rosea jest znany głównie w tradycji azjatyckiej, gdzie jest stosowany w przypadku przeziębień, bólów głowy czy jako środek pobudzający i przeciwzapalny. Choć pierwsze wzmianki o jego właściwościach sięgają 1200 lat wstecz, nadal roślina ta cieszy się popularnością i jest stosowana w przypadku psychicznych i fizycznych napięć (1). Sprawdź, kiedy warto stosować różeniec górski i jakie są zdrowotne właściwości różeńca górskiego poniżej.
Na co pomaga różeniec górski i na co stosować różeniec górski? Jak działa różeniec?
Różeniec górski to inna nazwa rośliny zielnej Rhodiola rosea L. Należy do rodziny gruboszowatych Crassulaceae. W tradycji azjatyckiej i rosyjskiej jest stosowana od setek lat, jednak w Polsce zyskała ona na popularności dopiero w 1980 roku (2). Działanie różeńca górskiego jest związane ze składnikami biologicznie aktywnymi, które zawiera. Są to przede wszystkim związki polifenolowe, a najważniejsze z nich to:
- fenylopropanoidy - estry kwasu cynamonowego z cukrami: mogą wpływać na zwiększenie sprawności fizycznej i umysłowej i wzrost wydajności pracy; mogą wpływać na podwyższenie poziomu serotoniny w mózgu, działać adaptogennine, kardioochronnie, przeciwutleniająco i przeciwbakteryjnie; najważniejsze z nich to rozawina, rozyna i rozaryna,
- flawonoidy - są uznawane za silne przeciwutleniacze i mogą hamować proces utleniania cholesterolu; mogą działać przeciwzapalnie i przeciwalergicznie a także poprawiać funkcje ochronne wątroby,
- salidrozyd - glikozyd, jedna z pochodnych fenyloetanolu; pochodne fenyloetanolu mogą wykazywac działanie przeciw zmęczeniu, toksycznym działaniu związków chemicznych i utlenianiu się komórek oraz mogą wpływać na procesy starzenia (3).
Właściwości adaptogenne: kłącze różeńca górskiego. Czy różeniec górski obniża kortyzol? Różeniec górski na stres
Różeniec górski Rhodiola rosea został uznany za roślinę adaptogenną przez rosyjskich naukowców w 1947 roku. Oznacza to, że wspiera organizm w celu jego lepszego przystosowania się do funkcjonowania w warunkach stresowych i zmiennych. Adaptogenne działanie różeńca górskiego prawdopodobnie związane są z ich zdolnością oddziaływania na oś podwzgórzowo-przysadkową (kontroluje procesy w tkankach z pomocą hormonów) i andrenergiczny układ współczulny (z neuroprzekaźnikami adrenaliny i noradrenaliny). Stres, zwłaszcza długotrwały może mieć wpływ na to, jak oba te systemy działają. Stres może sprawiać, że zwiększy się wydzielanie kortyzolu, pojawią się zaburzenia w wydzielaniu noradrenaliny i dopaminy i spadnie stężenie serotoniny w mózgu, co w dłuższej perspektywie czasowej może prowadzić do wielu chorób. Właściwości różeńca górskiego mogą przyczyniać się do poprawy odporności organizmu na stres (2).
Czy różeniec górski podnosi ciśnienie krwi?
Wstępne badanie przeprowadzone na zwierzętach wykazało, że przyjmowanie różeńca górskiego może obniżać skurczowe ciśnienie krwi u szczurów z samoistnym nadciśnieniem. Sugeruje to, że długotrwała terapia salidrozydem może wpływać na obniżenie ciśnienia krwi poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych (4). Warto jednak pamiętać, że są to tylko jedne z przeprowadzonych badań i niezbędne jest przeprowadzenie dalszych testów, by potwierdzić tę zależność.
Czy różeniec górski uspokaja?
Jeśli chodzi o regulowanie nastroju różeniec górski może wykazywać pewne działanie w tym zakresie. Może on wpływać na poziom neuroprzekaźników oddziałujących na regulację niepokoju i emocji. Może także wpływać na wydzielanie serotoniny w mózgu, która odgrywa istotną rolę w regulacji układu nerwowego. Oddziaływanie na serotoninę ma związek z działaniem adaptogennym różeńca górskiego (1).
Różeniec górski na zmęczenie
Do zmęczenia może przyczyniać się stres, stany lękowe i niewystarczająca ilość snu. Wiele badań wykazało, że przez wzgląd na to, jakie ma różeniec górski właściwości adaptogenne, może on wpływać na łagodzenie zmęczenia (5).
Różeniec górski na pracę mózgu
Przegląd badań przeprowadzonych na zwierzętach wykazuje, że przyjmowanie różeńca górskiego może poprawiać funkcje pamięci i zdolność do uczenia się (5). Co więcej, poprzez zwiększanie przepuszczalności bariery krew-mózg dla prekursorów serotoniny i dopaminy, Rhodiola rosea może wpływać na funkcje poznawcze kory mózgowej i funkcje uwagi oraz pamięci (1).
Jak stosować różeniec górski? Kiedy zaczyna działać różeniec górski?
Rhodiola rosea może wpłynąć na utrzymanie optymalnej kondycji organizmu. Wpływ różeńca górskiego na organizm wynika z wielu przeprowadzonych nad tą rośliną badań. Jednak kwestia przyjmowania różeńca górskiego jest bardzo indywidualna i efekty jego stosowania mogą się różnić zależnie od wieku, płci i kondycji zdrowia. Niektórzy pierwsze efekty mogą zauważyć już po tygodniu lub dwóch od rozpoczęcia stosowania różeńca górskiego, inni mogą czekać na efekty nawet kilka tygodni. Jak stosować różeniec górski i ile różeńca górskiego dziennie przyjmować? Najlepiej kierować się instrukcjami na opakowaniu lub wskazaniami specjalisty. Przeważnie dzienna porcja waha się od 200 do 600 mg na dzień, jednak warto zaczynać od niższej porcji i stopniowo ją zwiększać w miarę budowania tolerancji na ten składnik (6).
Czy różeniec górski najlepiej przyjmować rano czy wieczorem?
Wskazuje się, że korzeń różeńca górskiego najlepiej przyjmować na pusty żołądek w godzinach porannych. Ze względu na to, że może on wśród niektórych wykazywać działanie pobudzające, nie zaleca się jego przyjmowania przed snem (5).
Suplementacja różeńca górskiego
Regularne stosowanie różeńca górskiego wymaga wybrania odpowiedniego produktu, który będzie wspierał utrzymanie optymalnego stanu organizmu. Wśród produktów, na które warto zwrócić uwagę znajdują się:
- NOW Foods - Rhodiola (500mg)
- Swanson - Rhodiola Rosea Root (400mg)
- Osavi - Rhodiola Rosea (400mg)
- Holland & Barrett - Rhodiola Stress Relief (200mg)
- Aliness - Rhodiola Rosea (500mg)
Jakie są przeciwwskazania do stosowania różeńca górskiego? Z czym nie łączyć różeńca górskiego?
Aktualne badania wskazują, że suplementacja różeńca górskiego jest bezpieczna i przeważnie dobrze tolerowana przez organizm. Jednak jeśli chodzi o różeniec górski przeciwwskazania także istnieją. Nie powinny go przyjmować kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także osoby z chorobami autoimmunologicznymi. Nie zaleca się także stosowania różeńca górskiego z lekami na cukrzycę, nadciśnienie, obniżającymi odporność i rozkładanymi w wątrobie (7). Skontaktuj się z lekarzem, by upewnić się, że suplementy różeńca górskiego są dla Ciebie bezpieczne do stosowania.
Czy różeniec górski na skutki uboczne?
Niemal każdy związek może potencjalnie powodować skutki uboczne. W przypadku różeńca górskiego może dojść do nadmiernego pobudzenia lub stanów lękowych, problemów trawiennych, reakcji alergicznych i zmian ciśnienia krwi (6).
Regularne stosowanie różeńca górskiego: podsumowanie
Różeniec górski cechuje wiele ciekawych właściwości. Może on wpływać na organizm przede wszystkim jako adaptogen, co może wpływać na utrzymanie ciała w optymalnej kondycji. Na GoHerbs znajdziesz wiele suplementów, które mogą stanowić dodatek do diety i wspierać Twoje zdrowie. Sprawdź, jakie propozycje dla Ciebie przygotowaliśmy.
Źródła:
1. Solgar, Różeniec górski, (https://www.sklep.bio-med.pl/media/products/fe4533bf42ca5144855ef812c7c28f79/attachments/pl_PL/solgar-rhodiola-rozeniec-gorski.pdf?srsltid=AfmBOopGNGN7V1A_px7xzT0M5L9GmR63LoScpzJcRi-fD8gWwBZbRlXK; 08.04.2025)
2. Tajer A., Rhodiola rosea L. jako przykład rośliny adaptogennej, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 2011, 65, 4,: 77-82
3. Wolski T., Baj T., Ludwiczuk A., Głowniak K., Czarnecka G., Rodzaj Rhodiola - systematyka, skład chemiczny, działanie i zastosowanie oraz analiza fitochemiczna korzeni dwu gatunków różeńca: Rhodiola rosea L oraz Rhodiola quadrifida (Pall.) Fish et Mey, Postępy Fitoterapii 1/2008: 2-14
4. Chen Y., Tang M., Yuan S., Fu S., Li Y., Wang Q., Cao Y., Liu L., Zhang Q., Rhodiola rosea: A Therapeutic Candidate on Cardiovascular Diseases, Oxid Med Cell Longev., 2022: 2022
5. Van De Walle G., 7 Science-Backed Health Benefits of Rhodiola rosea, (https://www.healthline.com/nutrition/rhodiola-rosea; 08.04.2025)
6. Pedersen T., How Long Does Rhodiola Rosea Take to Work? (https://www.healthline.com/health/how-long-does-rhodiola-rosea-take-to-work; 08.04.2025)
7. WebMD, Rhodiola - Uses, Side Effects, and More (https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-883/rhodiola; 08.04.2025)
